مقایسه جنگنده‌های جی ۱۰ چینی و سوخو ۳۵ روسی؛ کدام پیروز است؟

مقایسه جنگنده‌های جی ۱۰ چینی و سوخو ۳۵ روسی؛ کدام پیروز است؟

با داغ شدن بازار شایعات مبنی بر پیوستن جنگنده جی ۱۰ چین به فهرست هواگردهای نیروی هوایی ایران، بد نیست تا این پرنده چینی را در برابر گزینه قبلی خرید ایران یعنی سوخو ۳۵ قرار دهیم، مقایسه کنیم و ببینیم که در هر زمینه، کدام یک پیروز میدان است!

در بحبوحه گمانه‌زنی‌های طولانی مدت در مورد نوسازی ناوگان هوایی ایران با جنگنده‌های سوخو ۳۵، به تازگی یک ادعای تایید نشده اما بسیار قابل توجه از سوی یک اکانت اینستاگرامی نزدیک به گروه بریکس منتشر شده که از تحویل اولین فروند از جنگنده‌های J-10C چینی به ایران خبر می‌دهد. این خبر، که صحت آن هنوز توسط هیچ منبع رسمی تایید نشده، موجی از تحلیل‌ها و بحث‌ها را در میان کارشناسان نظامی به راه انداخته و این سوال اساسی را مطرح کرده است که آیا ایران در حال یک چرخش استراتژیک از مسکو به سمت پکن برای تامین نیازهای دفاعی خود است؟ صرف نظر از درستی این ادعا، این موضوع بهانه‌ای عالی برای قرار دادن این دو جنگنده قدرتمند نسل چهارم در برابر یکدیگر است. در این مطلب به مقایسه جامع و عمیق جنگنده سنگین‌وزن و فوق‌ مانورپذیر سوخو ۳۵ روسیه با جنگنده مدرن، شبکه‌ محور و چابک یعنی جنگنده جی ۱۰ چین می‌پردازیم تا دریابیم هر کدام چه نقاط قوت و ضعفی دارند و چرا یک کشور ممکن است یکی را بر دیگری ترجیح دهد.

مقایسه سوخو ۳۵ روسیه و جی ۱۰ چین؛ نبرد قدرت در برابر هوشمندی

در بخش فنی، تفاوت‌های این دو فلسفه به وضوح نمایان می‌شود. Su-35 با دو موتور قدرتمند Saturn AL-41F1S که به نازل‌های تغییر بردار رانش (Thrust Vectoring) مجهز هستند، به قابلیت فوق‌ مانورپذیری دست می‌یابد. این به جنگنده اجازه می‌دهد تا مانورهایی را اجرا کند که قوانین آیرودینامیک را به چالش می‌کشند و در یک نبرد نزدیک هوایی، به راحتی از پس هر رقیبی برآید. در مقابل، J-10C با یک موتور WS-10B و طراحی آیرودینامیکی دلتا کانارد، چابکی بسیار بالایی، به خصوص در سرعت‌های پایین، دارد اما قادر به اجرای مانورهای آکروباتیک و خارج از کنترل سوخو 35 نیست. در نتیجه، در یک داگ‌ فایت، برتری با خلبان جنگنده سوخو ۳۵ خواهد بود.

اما در دنیای نبردهای هوایی مدرن، جنگ‌ها دیگر کمتر به درگیری نزدیک کشیده می‌شوند. اینجاست که جنگنده جی 10 برتری خود را نشان می‌دهد. این جنگنده به یک رادار پیشرفته آرایه فازی فعال (AESA) مجهز است. رادارهای AESA در برابر جنگ الکترونیک و پارازیت و جمینگ و اختلال بسیار مقاوم‌تر هستند، می‌توانند به صورت همزمان تعداد بیشتری از اهداف را ردیابی و با آن‌ها درگیر شوند و شناسایی آن‌ها برای دشمن دشوارتر است. در مقابل، رادار قدرتمند Irbis-E در Su-35 از نوع آرایه فازی غیرفعال (PESA) است. اگرچه این رادار برد کشف بسیار بالایی یعنی تا برد 400 کیلومتر دارد، اما از نظر فناوری یک نسل عقب‌تر از رادارهای AESA است و در یک محیط نبرد الکترونیکی پیچیده، آسیب‌پذیرتر است. آویونیک مدرن و تمرکز بر لینک‌های داده‌ای پیشرفته در J-10C، به خلبان آن آگاهی موقعیتی بسیار بهتری می‌بخشد و آن را به یک پلتفرم هوشمندتر تبدیل می‌کند.

جنگ‌ افزارها؛ دوئل موشک‌های دوربرد و ظرفیت حمل مهمات

مهم‌ترین برتری J-10C بر Su-35 در حوزه نبردهای فراتر از میدان دید نهفته است. اژدهای چینی به موشک هوا به هوای بسیار پیشرفته PL-15 مجهز است. این موشک با برد عملیاتی فراتر از 200 کیلومتر و یک جستجوگر راداری AESA، به J-10C این توانایی را می‌دهد که دشمن را از فاصله‌ای ایمن و پیش از آنکه حتی متوجه حضور جنگنده چینی شود، هدف قرار دهد. این قابلیت که از آن با عنوان «اولین نگاه، اولین شلیک، اولین کشتار» یاد می‌شود، یک مزیت تعیین‌کننده در نبردهای مدرن است. در مقابل، بهترین موشک دوربرد جنگنده سوخو 35، یعنی R-77، برد کمتری نسبت به PL-15 دارد و این جنگنده روسی را در یک دوئل BVR در موضع ضعف قرار می‌دهد.

با این حال، در زمینه ظرفیت حمل مهمات، Su-35 با اختلافی فاحش برتر است. این جنگنده سنگین‌وزن می‌تواند تا 8000 کیلوگرم انواع مهمات را بر روی 12 تا 14 جایگاه حمل کند. این در حالی است که جنگنده جی 10 به عنوان یک جنگنده سبک‌تر، ظرفیت حمل مهمات کمتری بر روی 11 جایگاه خود دارد. Su-35 می‌تواند طیف گسترده‌ای از بمب‌های هدایت‌شونده سری KAB، موشک‌های هوا به سطح سری Kh و موشک‌های ضدکشتی را حمل کند و در ماموریت‌های تهاجمی سنگین، یک پلتفرم بسیار کارآمدتر است. J-10C نیز یک جنگنده چندمنظوره واقعی است و می‌تواند انواع بمب‌های هدایت لیزری و موشک‌های هوا به سطح مانند KD-88 را حمل کند، اما در مقیاسی کوچکتر از رقیب روسی خود.

فلسفه طراحی و تاریخچه؛ دو نگاه متفاوت به برتری هوایی

بعد از درک کامل از جزئیات این دو پرنده، بد نیست تا کمی به عقب‌تر برگردیم. برای درک تفاوت‌های بنیادین میان این دو جنگنده، باید به فلسفه طراحی و دکترین نظامی که پشت آن‌ها قرار دارد، نگاه کنیم. سوخو 35، یک محصول تکامل یافته از خانواده پرافتخار فلانکرهای روسی یعنی Su-27 است. این جنگنده به عنوان یک پلتفرم سنگین‌وزن و دو موتوره، برای کسب برتری هوایی مطلق طراحی شده است. فلسفه روسی در اینجا، تکیه بر قدرت خام، استقامت بالا در پروازهای طولانی، ظرفیت حمل مهمات عظیم و از همه مهم‌تر، قابلیت مانورپذیری خارق‌العاده در نبردهای نزدیک هوایی است. سوخو 35 که نسخه مدرن آن اولین پرواز خود را در سال 2008 انجام داد و از سال 2011 وارد خدمت شد، نماد قدرت و صلابت در آسمان است.

در مقابل، چنگدو J-10C، نماینده تفکر مدرن و عمل‌ گرایانه چین در صنعت هوانوردی است. این جنگنده تک موتوره و سبک‌تر، به عنوان یک جنگنده چندمنظوره و مقرون‌ به‌ صرفه برای پاسخ به نیازهای متنوع میدان نبرد قرن بیست و یکم توسعه یافته است. فلسفه چینی در J-10C، اولویت دادن به آویونیک پیشرفته، رادار مدرن، قابلیت‌های جنگ شبکه‌ محور و توانایی درگیری با دشمن از فواصل بسیار دور و فراتر از میدان دید (BVR) است. جنگنده جی 10 که در سال 2018 وارد خدمت شد، یک جنگنده هوشمند و چابک است که برای پیروزی در نبردهای مدرن و فناورانه طراحی شده است، نه لزوما در نبردهای تن به تن.

مقایسه قیمت سوخو ۳۵ و جی ۱۰

در نهایت، تصمیم‌گیری برای خرید یک جنگنده، تنها به مشخصات فنی محدود نمی‌شود و فاکتورهای اقتصادی و استراتژیک نقشی حیاتی ایفا می‌کنند. قیمت هر فروند Su-35 بین ۸۵ تا ۱۰۴ میلیون دلار تخمین زده می‌شود، در حالی که قیمت هر فروند J-10C در بازه‌ای بین ۴۰ تا ۸۰ میلیون دلار قرار دارد. مهم‌تر از آن، هزینه‌های عملیاتی و نگهداری یک جنگنده تک موتوره مانند J-10C به مراتب کمتر از یک جنگنده سنگین و دو موتوره مانند Su-35 است. برای کشوری که قصد دارد تعداد زیادی از جنگنده‌های فرسوده خود را جایگزین کند، این تفاوت در هزینه می‌تواند به معنای امکان خرید یک ناوگان بزرگتر و پایدارتر باشد.

چرا جی ۱۰ برای ایران جذاب است؟

با در نظر گرفتن این موارد، دلایل احتمالی علاقه ایران به جنگنده جی 10 شفاف‌تر می‌شود. ایران به یک جنگنده چندمنظوره نیاز دارد که بتواند هم در نقش دفاع هوایی و هم در نقش تهاجمی عمل کند و در عین حال، از نظر فناوری مدرن و برای مقابله با تهدیدات قرن بیست و یکم کارآمد باشد. J-10C با رادار AESA و موشک‌های PL-15، این نیاز را در بخش دفاع هوایی مدرن برآورده می‌کند و به عنوان یک پلتفرم چندمنظوره، در ماموریت‌های تهاجمی نیز کارآمد است. از سوی دیگر، هزینه پایین‌تر آن امکان نوسازی ناوگان با تعداد بیشتر را فراهم می‌کند و چین نیز ممکن است در زمینه تحویل به موقع و انتقال فناوری، شریک قابل اعتمادتری نسبت به روسیه در شرایط فعلی باشد.

در نهایت باید گفت که مقایسه جنگنده سوخو ۳۵ روسیه و جی ۱۰ چین، تقابل دو دیدگاه متفاوت به جنگ هوایی است. سوخو ۳۵ یک پادشاه بی‌رقیب در نبردهای نزدیک، با قدرت و استقامتی مثال‌زدنی است یعنی یک گلادیاتور قدرتمند. در مقابل، جی ۱۰ یک نینجای مدرن و هوشمند است که با تکیه بر فناوری و پنهان‌کاری، از راه دور ضربه خود را وارد می‌کند. اگر شایعات اخیر صحت داشته باشند و ایران واقعاً به سمت خرید جنگنده جی ۱۰ حرکت کرده باشد، این یک چرخش استراتژیک بزرگ و قابل تامل خواهد بود. یعنی چرخشی که نشان می‌دهد تهران، کارایی فناورانه، مقرون‌ ب ه‌صرفه بودن و پایداری یک ناوگان مدرن را به قدرت خام و نمایش اقتدار در نبردهای نزدیک ترجیح داده است.

منبع:گجت نیوز