- ۸ فروردین ۱۴۰۴
- بدون نظر
- دانلود آهنگ جدید
ایران و آمریکا در لحظه بسیار حساس،امکان محاسبه غلط وجود دارد
واشنگتن و تهران بر سر دوراهی؛ سرنوشت نامه ترامپ به ایران
جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر در حال بررسی پیشنهاد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، برای گفت‌وگو درباره یک توافق هسته‌ای جدید است. پاسخ ایران به این پیشنهاد به یک عامل کلیدی بستگی دارد: اینکه آیا باور دارد می‌تواند از این مذاکرات بدون شکست بیرون بیاید یا نه.
به گزارش اکوایران، هفته گذشته، ترامپ نامه‌ای بی‌سابقه به آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران فرستاد و در آن خواستار مذاکره درباره توافق هسته‌ای جدید شد و دو ماه مهلت برای رسیدن به توافق تعیین کرد.
به گزارش سی‌ان‌ان، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، روز پنج‌شنبه گفت که این نامه «بیشتر لحن تهدیدآمیز داشت»، اما ظاهراً «فرصت‌هایی» نیز برای ایران در آن وجود دارد. او گفت که پاسخ جمهوری اسلامی ایران «در روزهای آینده» داده خواهد شد.
به گفته این منبع، فرستاده ترامپ، استیو ویتکاف، هفته گذشته این نامه را به رئیس‌جمهور امارات متحده عربی تحویل داده و یکی از مقامات اماراتی آن را به ایران رسانده است.
ویتکاف در مصاحبه‌ای با خبرنگار فاکس‌نیوز، تاکر کارلسن، در آخر هفته، بخشی از محتوای این نامه را فاش کرد.
او گفت: «در این نامه به‌طور کلی آمده بود: من رئیس‌جمهور صلح هستم، و این چیزی است که می‌خواهم. هیچ دلیلی برای اقدام نظامی وجود ندارد. باید گفت‌وگو کنیم. باید سوءتفاهم‌ها را برطرف کنیم. باید برنامه‌ای برای راستی‌آزمایی ایجاد کنیم تا کسی درباره تسلیحاتی شدن برنامه هسته‌ای شما نگرانی نداشته باشد. من می‌خواهم به این نقطه برسیم، چون جایگزین آن چندان خوب نیست.»
در همین ماه، ایالات متحده حملاتی علیه یکی از معدود گروه‌های متحد جمهوری اسلامی ایران که همچنان تهدیدی جدی برای منافع آمریکا محسوب می‌شوند انجام داد.
به گفته مایک والتز، مشاور امنیت ملی آمریکا، که با شبکه ای‌بی‌سی گفت‌وگو کرده است، این حملات علیه حوثی‌ها در یمن، هشدار و پیش‌درآمدی بود بر آنچه ممکن است خود جمهوری اسلامی ایران در صورت امتناع از همکاری با آن مواجه شود.
در شرایطی که اقتصاد ایران با دشواری‌هایی روبروست، مقامات آمریکایی ممکن است این وضعیت را فرصتی مناسب برای وادار کردن تهران به تسلیم، با تشدید فشارهای اقتصادی و تهدید اقدام نظامی ببینند.
اما کارشناسان هشدار می‌دهند که این روند به این سادگی نخواهد بود.
صنم وکیلی، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقای اندیشکده چتم هاوس در لندن، به شبکه سی‌ان‌ان گفت: «ما در لحظه‌ای بسیار حساس قرار داریم. امکان محاسبه غلط وجود دارد، امکان بروز بحران هست، و حتی احتمال حمله نظامی به ایران نیز وجود دارد.»
تهران در هفته‌های اخیر بارها مذاکرات مستقیم درباره توافق هسته‌ای با آمریکا را رد کرده و گفته است که حاضر نیست با «اسلحه‌ای بر شقیقه‌اش» پای میز مذاکره بیاید. همچنین بیم آن دارد که واشنگتن، مانند هفت سال پیش در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، بار دیگر از تعهداتش عقب‌نشینی کند.
عباس عراقچی گفت ایران در پاسخ به نامه اخیر ترامپ، «هم تهدیدها و هم فرصت‌ها» را در نظر خواهد گرفت و تأکید کرد که جمهوری اسلامی ایران «زیر فشار و تهدید یا تحریم‌های فزاینده» مذاکره نخواهد کرد.
او گفت مذاکرات باید «بر اساس برابری و احترام متقابل» انجام شود.
کارشناسان می‌گویند برای ایران، تسلیم شدن در برابر رویکرد حداکثری ترامپ که شامل اعمال تحریم‌های بیشتر و تهدیدهای نظامی مکرر است، به معنای تسلیم واقعی است، و تهران حاضر نیست چنین موضعی را بپذیرد.
تریتا پارسی، معاون اجرایی اندیشکده کوئینسی در واشنگتن، گفت: «ایرانی‌ها تلاش می‌کنند این تصور را از ذهن ترامپ بیرون کنند که آن‌ها آن‌قدر ضعیف هستند که تسلیم شدن گزینه‌ای واقعی برایشان باشد.»
رهبران ایران ایده گفت‌وگو با آمریکا را رد کرده‌اند؛ رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان این ماه گفت که ایران «در برابر هیچ‌کس با خفت سر خم نخواهد کرد.»
روزنامه تهران تایمز از قول او نوشت: «من با تو مذاکره نمیکنم. برو هر غلطی دلت می‌خواهد بکن.»
این اظهارات پس از آن مطرح شد که دولت ترامپ در ماه فوریه کارزار «فشار حداکثری» با هدف جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای، علیه ایران را از سر گرفت.
طبق یادداشتی که منتشر شده، ایالات متحده همچنین قصد دارد «کارزاری را برای رساندن صادرات نفت ایران به صفر» به اجرا بگذارد و مانع دستیابی جمهوری اسلامی ایران به موشک‌های بالستیک قاره‌پیما شود.
اما تحلیلگران می‌گویند که تلاش ترامپ برای وادار کردن ایران به تسلیم ممکن است نتیجه دلخواه را به همراه نداشته باشد، چرا که تسلیم کامل در برابر واشنگتن در شرایط ژئوپلیتیکی کنونی، حرکتی بسیار پرخطر برای تهران تلقی می‌شود.
به گفته پارسی از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران، «خطر تسلیم شدن حتی از خود تهدیدها هم خطرناک‌تر است، و فکر نمیکنم دولت ترامپ این را به‌درستی درک کرده باشد.»
از زمانی که اسرائیل در تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۲۳ جنگ در غزه را آغاز کرد، ایران و اسرائیل دو دور حمله متقابل مستقیم داشته‌اند و برای نخستین بار مستقیماً یکدیگر را هدف گرفته‌اند، در حالی که گروه‌های تحت حمایت جمهوری اسلامی ایران در سراسر منطقه در اعتراض به جنگ غزه، منافع آمریکا و اسرائیل را هدف قرار داده‌اند.
برنامه هسته‌ای ایران اکنون یکی از اهرم‌ها برای ایران است. در ماه دسامبر، رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در گفت و گو با رویترز مدعی شد که ایران به‌طور «چشمگیری» غنی‌سازی اورانیوم را تا سطح ۶۰٪ سرعت داده، که بسیار به سطح ۹۰٪ (مناسب ساخت سلاح) نزدیک است. در ژانویه نیز گروسی ادعا کرد که ایران «پای خود را روی پدال گاز گذاشته» و به‌سرعت پیش می‌رود.
جمهوری اسلامی ایران تأکید دارد که برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است.
درس زلنسکی
کارشناسان، بی‌اعتمادی عمیق ایران به قابل‌اعتماد بودن آمریکا را یکی از عوامل کلیدی در تردید تهران برای مذاکره با ترامپ می‌دانند.
یک گفت‌وگوی جنجالی میان ترامپ و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در دفتر بیضی کاخ سفید در ماه گذشته، این بی‌اعتمادی را در نگاه جمهوری اسلامی تقویت کرد.
در این جلسه، ترامپ و معاونش جی‌دی ونس، زلنسکی را در برابر رسانه‌های بین‌المللی مورد سرزنش قرار دادند.
به نوشته تهران تایمز، از زلنسکی پس از درخواست برای تضمین‌های امنیتی خواسته شد بگوید «متشکرم»، اعتراف کند که اوکراین «کارتی برای بازی ندارد»، و باید به آمریکایی‌ها «احترام» بگذارد.
پزشکیان در واکنش گفت: «بعد از کاری که با زلنسکی کردید، باید از خودتان خجالت بکشید.»
از نگاه تهران، وقتی واشنگتن می‌تواند به‌راحتی پشت متحدانش را خالی کند، دلیلی وجود ندارد که به تعهداتش در قبال یک دشمن پایبند بماند. در حالی که نامه ترامپ به ایران رسید، رهبر جمهوری اسلامی بار دیگر تأکید کردند که ایران حاضر به تعامل با آمریکا نیست و یادآور شدند که همین رئیس‌جمهور آمریکا در سال ۲۰۱۸ به‌طور یک‌جانبه از توافق هسته‌ای خارج شد؛ توافقی که تنها سه سال قبل با میانجی‌گری قدرت‌های جهانی حاصل شده بود.
این توافق که به‌طور رسمی «برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام نام دارد، با هدف محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران در ازای رفع تحریم‌های غربی شکل گرفته بود تا از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری شود.
آیت الله خامنه‌ای در پستی در شبکه ایکس در همین ماه گفتند که ترامپ در تلاش است با گفتن اینکه آمریکا آماده مذاکره است، «افکار عمومی را فریب دهد. چطور می‌توان با آمریکا مذاکره کرد وقتی می‌دانیم به تعهدات خود عمل نمی‌کنند؟ اگر هدف از مذاکره، برداشتن تحریم‌هاست، مذاکره با این دولت آمریکا به برداشته شدن تحریم‌ها نخواهد انجامید.»
بر اساس ادعای سی‌ان‌ان، موانع بیشتر بر سر راه آغاز گفت‌وگوهای جدید میان تهران و واشنگتن، از سیاست داخلی جمهوری اسلامی ایران ناشی می‌شود؛ جایی که اصولگرایان ضدآمریکا و اصلاح‌طلبان طرفدار مذاکره بر سر قدرت درگیرند.
وکیلی به سی‌ان‌ان گفت: «اصولگرایان در این لحظه فرصت را غنیمت شمرده‌اند تا به دولت پزشکیان حمله کنند، هم برای تحکیم قدرت داخلی و هم شاید در حوزه هسته‌ای.»
کارشناسان می‌گویند هم برای آمریکا و هم برای ایران، رسیدن به توافق در این مقطع به نفع هر دو طرف است.
به گفته وکیلی: «بیشترین قدرت چانه‌زنی جمهوری اسلامی ایران همین حالاست؛ زمانی که علاقه‌مندی به مذاکره وجود دارد و تهران می‌تواند در این دوره امتیازهایی بگیرد و از شدت تحریم‌ها بکاهد. اما به‌محض اینکه ایران برنامه هسته‌ای خود را به سمت تسلیحاتی شدن ببرد، این اهرم را از دست خواهد داد.»
لطفا نظر خود را بنویسید